Page 693 - Vahid Rzayev

691

Yəni, Gəm - in bir mə`nası da, güclə, güc sərf edib, dalğalara qarşı güc sərf edib,
“birlikdə xilas olduq” - yaddaş daşıyıcısıdır. Ona görə o insanlar xilas olduqları
sahəyə, əraziyə güclə - gəmlə, sudan birliyə yığışdıqlarını, yaddaşlaşdırıblar.
Yaz vaxtı, əkin, şum vaxtı, bir ifadə işlədərdilər ki, “Gəm etmək, torpağı gəmləmək,
Buğa gücü ilə, olar”.

Buna isə çox böyük səbəb var idi. Səbəb ondan ibarət idi ki, o dövr insanlar, göy
qübbəsində hərəkətdə olan, (yeri dəyişən) Bürclər onlara, mə`lum idi və onlara
verilən, adlar da, mövcud idi.
Amma, Dünya tufanından sonra, o, Bürclərin, ad mə`naları da, dəyişilməyə başladı.

Olan Bürclər, ərəfə vaxtına uyğun olaraq, hadisələrə uyğun olaraq adlandırılıb,
ardıcıllaşdırıb, ilk, Yer üzü, təqvimləri mə`naşına, keçirdi.

Yə'ni, Yaz vaxtı, Günəşin “Qoç”- Bürcündən, “Buğa” – Bürcünə, keçən ərəfədə,
(indiki təqvimlə, fevral ayının 18-dən, mart ayının 18 - zi ərəfəsi, bu tufan ərəfəsi və
tufanın dayanması ərəfəsi kimi xarakterizə olunurdu. Həyatın yenidən başlaması,
təzələnməsi, yenilənməsi yaddaşı idi) Torpağın, gücə, vəcdə gəlməsi, Torpaq altında
olan, bütün Bitkilərin görünməsi, güclə, güc sərf etməklə, boy artması ərəfəsi, hesab
edilirdi.
Səbəblərdən biri də, o idi ki, Buğa bürcü görünən ərəfədə, tufandan xilas ərəfəsi,
suyun çəkilməyə başlayıb, Yer üzündə, Həyatın bir də, başlaması mə`nası, anlamı, idi.
Bu ərəfədən, Səmada Günəşli günlərin başlaması, hava, torpağın istinməsi, yeni həyat
bəxş edirdi.

Günəşli günlərlə, Ağ buludlar topalaşıb, hərəkətə gəldi, dünyasını dəyişənlər yad
olundu, dirilər bir – birinə daha da, mehriban oldu.
O, İnsanlar arasına, mehribançılıq, bir də döndü, bir də qayıtdı.

Azərbaycan ərzisində, Gəmi Qayada, Nuh-çıxanda, Tufandan sonra, Sudan xilas
olunmayanlara, məzarlar qazıldı. İlk məzarlara və məzarlıqlara yerlər ayrıldı. O,
Məzarlıqlar, mə`na, yaddaş daşıyıcıları, hesab olundu.

Tufan vaxtı, ətrafda olan Dağlar, Qayalar, nicat və xilas daşları hesab olduğundan, ilk
məzar daşlarına, “onlar ucalıqlara yüksəldi” – anlamı ilə, hündür ensiz daşlar seçildi.

O, Daşlar üzərinə, qovv, qavv, çaxmaq daşları vasitəsi ilə, tufan vaxtı, tufan ərəfəsi,
günləri həkk olundu (epitafiya – məzar üstü yazı qeydləri). Dəfnlər ilkdən olduğu
kimi, məzarlar qazmaqla icra olundu.

İlkdən olduğu kimi, bir yaddaş daşıyıcısının davamı kimi, o, yaddaşı saxladılar ki,
insan, canlı bu Yer aləminə, “örtülü” – aləmdən gəldiyindən, örtməklə, örtülməklə də,
bu Yer aləmindən, Dünyadan köçürlər yaddaşı idi.