Page 695 - Vahid Rzayev

693

suların, doluların, ərazisi olmaz. Onlar, Yer üzündə, hərəkətdə olar, bütün canlılarla
bərabərliyi bölər, bölüşdürər. Çünki onlar Yer üzünün, hər tərəfindən gələr, Yer
üzünün, hər tərəfinə yayılar, onların Ərazisi olmaz, onlar bütün ərazilərə çatar, onların
qarşısını kəsən də, olmaz”- deyə xitab etdi.
O, insanlar arasına, ətrafa, Səmaya köklü olaraq bir mehribançılıq, bir təşəkkürlülük
inamı yarada bildi. İnsanlar çox sonralar göy qübbəsinə Kəhkəşan, bürclərə isə,
Kəşanə deyərək, seyr edirdilər.

Tufandan sonrakı, ilk məzarlar, ancaq məzarlıqlar kimi xarakterizə olunmadı. O
məzarlar mə`na daşıyıcılarına, yaddaş daşıyıcılarına çevrildilər.
Məzarlar üzərində yerləşdirilən, hündür, ensiz daşlar, bir mə`na daşıyırdı ki, gələcək
insanlara, törəyəcək övladlara, bir yaddaş daşıyıcısı olsun ki, tufan vaxtı insanlar
qayalarda, daşlarda, cəm oldular.

Tufana, güc gərdilər, sinə gərdilər, daşlarda xilas oldular ki, insan törəməsi də, davam
etdi, (tufan ərəfəsində, sudan xilas olmağa, başqa bir xilas vasitəsi olmuş olsa idi, çox
güman ki, o xilas vasitəsindən istifadə edib, onu tarixləşdirib, yaddaşlaşdıra bilərdilər
və bu tarixi, yaddaşlaşdırmağa, labüd olardı).

Amma, dünya tufanından əvvəl, Yer uzundə yaşayan Bəşəriyyət, evlənirdi də, bu
dünyadan köçürdü də. Tufan ərəfəsinə qədər, bu dünyadan köçən insanlara “O, ilkinə
qovuşdu, o, İşığına qovuşdu” – düşüncəsi ilə, yanaşırdılar və məzarlar üzərində nəsil,
törəmə rəmzləri ilə, müxtəlif işarələrlə işarələnirdi.
O, törəmənin, xüsusiyyəti, davranışı, insanlar arasında tutduğu mövqe tanıtma
“tamğa” işarələri ilə, simvolizə olunurdu.

O, tamğa işarələri ilə, yanaşı, müxtəlif təbii rəngləri, üzlərinə çəkməklə, işarə, bildiriş
daşıyırdı.
Dulusçuluq, (saxsı, gil qablar, əşyalar), üzərinə işarələr, (tamğa) və bu kimi, başqa
mə`mulatlarda, o mə`mulatın kimə, kim tərəfindən hazırlanması ilə yanaşı, hansı
nəslə, törəməyə aid olduğu bilinsin. O, işarələr, simvollar, ornamentlər nəsil, (qlan-
klan), bildirişi idi.

O işarələr, tamğalar, o, dövr insanların və nəsillərin biri – biri arasında, tanıtma
işarələri olmaqla yanaşı, onların xasiyyət, davranış, tutduğu mövqeyini bildirirdi.
Sonralar o, işarələr, simvollar, tamğalar bayraq şəklinə, atribut şəklinə qədər, gəlib
çıxdı.
Tufandan sonra, xilas olmuş insanlar, daşlara, qayalara öz nəsil, törəmə işarələrini
tamğalarını da işarə etdilər.

Onlarla yanaşı, daşlar, qayalar üzərinə, ən mühüm işarələr arasında, buynuzlu Qoç,
Buğa şəkilləri həkk etmək isə, o, Tufan ərəfəsinin, Qoç bürcündən, Buğa bürcünə
keçən ərəfədə, baş verdiyi işarələnirdi.