Page 90 - Vahid Rzayev

88

Quyu suyunun dadını daddıqda, quyunun hansı dərinlikdə, qazıldığı mə'lum edilərdi
Amma, ən vacib və ən maraqlı cəhət ondan ibarət idi ki, su quyularının diametri
mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi!
Diametri, böyük qazılan və dərinliyi, 11-metr olan, Su quyularına yenərək, gündüz
vaxtı, Səmada, (işıq qədəri səbəbindən), Planetlərin hərəkətini, tədqiq və müşahidə,
etmək mümkün olurdu!

Bu səbəbdən, su quyuları qazan, Kənkanlar, eyni vaxtda, yer relyefi, Astronomiya
elmindən, İşıq elmindən, yer süxuru, laylar, qatlar, çökəkliklərdən xəbərdar olaraq,
Zəlzələlər vaxtı, yer altı təkanların, sakit sönməsinə, köməkçi, quyu qurğuları, inşa
edərdilər!
Bir su quyusu, çox funksiyalılıq əhəmiyyətini, daşıyardı!
Su quyu şəbəkəsi, Naxçıvan ərazisində, Şimal dağlıq ərazidən başlayaraq, şəhər
içərisini əhatə etməklə, Günəş İşıq, bucaqlarını nəzərə almaqla (mühəndis qurğu buna
demək olar), üzü Şərqə, Cənuba, Qərbə səmtlənirdi!

Naxçıvan ərazisindən başlayan, Su quyu şəbəkəsi, Nüvədini keçməklə, Ba-k (ı),
səmtinə, Elm şəhəri, “İşəri şəhər”, Atəşgaha qədər, uzanıb gələrdi!

Su quyu şəbəkəsi dörd kateqoriyaya ayrılırdı:
- çeşmə (keşmə),

- kəhriz,
- qırx ayaq, qırx pillə (onu kənkanlar bucaq altında qazardılar, yer altı axar su
hövzəsinə çatardılar!

Onlar, niyə 40-pillədən ibarət olardı?
Çünki, həmin “qırx ayaq, (yə'ni qırx pillədən, artıq olmayan), qırx pillələri daxili,
(daşdan), Qövs tipli, inşa edərdilər!

Günəş səthində gedən, 11-tsikl dəyişiklik, birlikdə 33 - Qərinə qədəri, hesablamaqla,
Günəşdə, 9-dəyişməz ardıcıllıq, nəzərə almaqla, nəticə 40-hesabatında,
yekunlaşmasını nəzərdə tutmaqla, inşa edilirdi!

Yəni ki, 11×33=363!
363:9=40!
Günəş səthində gedən, ardıcıllıq hesabatına,uyğun olaraq, qazılardı.

Həmin, 40 - ayaq, 40 - pillə, o dövr üçün, yay mövsümündə, “soyuducu”-
funksiyasını, yerinə yetirməklə, “bucaq altında”- inşa edilən, “qırx ayaqlara”
yenərkən, adam ayaq üstə, əyilmədən, Yer altına, eni bir metrə yaxın olan, axar, çox
soyuq, sudan götürüb, ondan istifadə edərdilər.

Kərpiclə hörülmüş, “qırx ayaq” daxili, pillələri və divarları, “indiki dövrdə”, Metro
stansiyalarındakı, eskalatorla, yer altına yenmək, elə həmin, “qırx pillə, qırx ayaq”- ı,