Page 88 - Vahid Rzayev

86

Qoşa qala qapısı, İçəri Şəhərin, bütün qapıları arasında, yeganə qapı idi ki, o qapı iki
yerə, iki tağa, ayrılmışdı.
Belə, Böyük fəlsəfi yanaşma, ondan irəli gəlirdi ki, o, iki bölümlü qapıdan, tələbə və
müəllimlər, bir qapıdan, sağ çiyinlə daxil olub, Elm şəhərindən şıxarkən də, sağ çiyin
tərəfə düşən qapıdan da, çıxardılar!

İçəri şəhər, Mu-Alım - ları, (“Mu” - işıqlılar, tədris edənlər, “alım” - ondan öyrənim,
bilim, mə'nasında), tədricən o ad, Müəllim - kimi tələffüz edilməyə, başlayıb!
O, Şəhərdə, İçəri şəhərdə, Müəllim və Tələbələr, Ağ (indiki dillə desək, şalvar),
geyinərdilər ki, onlar Elmlə məşğul olanlar, Elmi təhsil alanlar, olduqları, Ağ, Pak,
Saf, elmlərə yiyələnəcəyini, işarəsi, bildirişi idi.

Bu, Ağ geyim, gələcəyə, “Suf elmi”, Sufilik, Ağlıq, Paklıq, cəryanının yaranmasına,
səbəb olurdu!

Mə'zunlar, mütləq olaraq, Təhsillərini başa vurduqda, Bakı şəhər yaxınlığında,
Abşeron yarımadasında, olan Atəşgaha, toplanar, son olaraq, Elmləri mənimsədikləri
kimi, olduğu kimi, bir daha öz ərazilərində Elmləri bir İşıq kimi deyəcəklərini, tədris
edəcəklərini, o, Atəşgahda, biri-birindən söz verərək, bildirərək, ayrılırdılar!
Buradan, Atəşgahdan başlamış, bu, “and içmə, bildirişi”- mərasimi, sonrakı
mərhələlərdə, Yer üzünə yayılaraq, Dünyanın bir çox Elm mə'bədlərində, təhsil alan
insanlar, aldıqları elmlərə, son ana qədər, sadiq qalacaqlarına, bir “and” - kimi, bir
qanun kimi, qəbul edilirdi!

Qayıdan hər tələbə, Astronomiya, Fəlsəfə, Həndəsə, Riyaziyyat, Biologiya,
Anatomiya, Təbiətşünaslıq, Kainat elmlərini, mükəmməl mənimsədiklərinə görə, öz
əraziləridə onların özlərinə, “Elm şəhəri”-adı, verirdilər!
Bakı şəhəri və İşəri şəhər, su xətləri, quyular şəbəkəsi, məişət sularının “daş borular”
vasitəsi ilə, şəhərdən kənara, nəql edilməsi, çox təqdirəlayiq idi!

Şəhər kənarında, böyük ərazilərdə Zeytun, Əncir, Nar, Zə'fəran, Üzüm bağları,
İpəkçiliklə, çox məhşur idi!

İçəri şəhər ərazisində, inşa edulmiş, Günəş mə'bədi, (qız qalası), dörd mərtəbədə,
tədris olunan bir çox elmlərin düyün şərti, İçəri şəhərin, qala divarları, qala qapıları,
bir çox hesabatları, özündə cəm edirdi.
İndiki, “Qız qalasının” tədqiq edilməsi üçün, mütləq olaraq, dəqiq Astronomiya,
həndəsə, riyaziyyat, fəlsəfə, qammalar elmi haqda, dolğun mə'lumatları olanlar üçün,
o, sirr qapısını, açacaq!

O, İçəri şəhər və Qız qalası, o qədər, mükəmməl dəqiq, Kainat elmləri, bürclər,
planetlər hərəkərinə mütənasib inşa edilibdir ki, onun tədqiq edilməsinə də, bir o
qədər də, diqqətlə, dəqiqliklə yanaşmaq, tələb etməkdədir!