Page 660 - Vahid Rzayev

658

asılı olmayaraq), çox yüngülləşdiyindən, o daşlara Naxçıvanda,”puff”, “fuff”, “tuff”-
daşı deyiblər.
Bu adı, ona görə belə adlandırıblar ki, yə`ni yüngul olub (məcazi mə`nada - püləsən,
lələk kimi uçar) tikinti yükünə tab gətirməyən, tikintiyə yararlı olmayan, bir daş kimi
adlanbırıblar. Əlavə olan adlardan biri də, “Daban daşı”- yə`ni dağ ətəyinin
dabanından, aşağısından yığılan, yanmış, yüngülləşmiş daş kimi də, adlandırıblar.

Naxçıvanda xalq arasında deyərlər ki, “tuffağın dağılar, tiffağın dağılar”- bu deyim
heç də, qarğış mə`nası daşıyıcısı deyil. (bu əslində, “etdiyin, edəcəyin iş, boşdur,
yüngüldür, o etmək istədiyin işin, “yükünü”, daşımağına dəyməz, o yüngül, boş,
mə`nasız bir işə baş qoşma, o dağılar”) xəbərdarlıq mə`na daşıyıcısı olub.
İndiki vaxtda, bu ərəfədə, həmin Qaf, Ağrı – dağı, yatıb yuxlamayan ancaq,
“Mürgüləyən”- vulkanik dağlar, sırasına aid olan dağdır.

Dağ – adı, qəribə bir mə`na daşıyıcısıdır. Yə`ni “dağ vurar, dağlayar, yandırar”. Dil,
dilçiliyimiz Kainat ölçü və miqyasında, o qədər zəngin olan bir dildir ki, sözlərimiz
həm özünü, həm də elə, mə`nasının daşıyıcısıdır.

Düzgündür ki, O Ağrı – dağla əlaqədər saysız rəvayətlər, miflər, nağıllar və sonda,”
Əsatir” – yaradılıbdır. Əsatirdə, həmin Ağrı – dağa, Zevs tərəfindən Prometey
zəncirlənib ona görə ki, Prometey “ODU oğurlayıb” - insanlara vermişdir (yenə də, od
- işıq). Qardaşı Herakl isə, onu xilas etmək üçün o Ağrı - dağa üz tutmuşdur, yolda
Qara dəniz ətrafında, Kalxidadan keçərkən, Amazon qızları ilə orada rastlaşıb, sonra
yolunu davam edərək, Qaf dağına, Ağrı – Dağına çataraq, zəncirləri qırıb, qardaşını
oradan xilas etmişdir.
Çünki Bütün tarixi mənbələrdə, Ağrı – dağı, Qaf dağı xilaskar, tufan mərhələsində o
insanlar onun ətrafında xilas oldular,”xilas edər”- kimi, deyərək, bəyan etmək
istəyərək, müxtəlif miflər, rəvayətlər, əsatirlər yaradılıb.

Naxçıvan ərazisinə müxtəlif “bəhanələrlə” edilən, saysız hərbi yürüşlərlə, İşıq
mə`bədlərini, atəşgahları, tarixi abidələri, daş üstü, qaya üstü yazıları dağıtmışlar,
tarixi tikililər məhf edilmişdir, bir çox coğrafi ad, və mə`na daşıyıcılığını, məqsədli
olaraq, dəyişməyə çalışmışlar.

Tufandan sonra, su tədricən çəkilməyə başlayandan sonra, Həzrəti Nuh Üç oğlunu və
onlarla yanaşı o dövr xilas olmuş insanlardan seçərək, onları ayrı-ayrı müxtəlif
istiqamətlərə göndərdi. Hər bir oğlunun yanında ona uyğun olan, işıq, xeyirxahlıq
daşıyıcılığına inamlı olan, insanları göndərdi. Məqsəd yox idi, ancaq İşıq ərazisindən,
xilas ərazisindən, xilas olunmuş o insanlar, xilas olmağı, xilaskarlığı aparırdılar ki,
yeni həyat, davam etsın.
Hər bir oğlu ata yurdundan, adətləri, mədəniyyətləri, tufandan əvvəl danışdıqları dili,
dilçiliyi, elmi və.s ılə gedirdılər.