Page 421 - Vahid Rzayev

419

Onları Fəzada, dirəksiz, dayaqsız, saxlayan, çox-çox böyük olan nizamlı, bərabər,
hərəkət sür'ətləridirlər!
23.09.2016

***

Xaldır, Xalçadır, o, bir Kitabədir...
Ümumiyyətcə Xalça sənəti, peşəsi, çox-çox qədim, Yer üzündə ilkin, “təsviri sənət”,
məktəbinin, əvvəli və bir, növüdür!

Çünki, çox əminliklə demək olar ki, bu ilk “təsviri sənət”, üslubu, məktəbi, Azərlərə -
Azərbaycana aiddir və Azərbaycana, məxsusdur!

Çox, sadə bir məntiqə əsaslanaraq, demək mümkündür ki, tək “xalça”, söz birləşməsi,
sözü, “xal”, “xal - xal”, tək - tək, İlmə -ilmə ilə, yan - yana vurulan, yenə də, “xal” -
cıqlar, “xal” -çalarları, rəngli “xallar”, vurmaqla, nəticədə, bəzək tərtibatında olub, öz
gözəlliyini, tamamlayır!
Amma, çox sonralar, həmin “xalça”, növü, Palaz, Kilim, Qobalen və s. adlıqlarda,
tərtibatlar verilsə də, yan - yana, İlmə vurmqla, xal-xal, ilmələri biri-biri ilə,
tamamlama üslubundan, kənara çıxmaq mümkün olmayıb!

Bu, təsviri sənət üslubu, tədricən ətraf ərazilərə də, yayılıb gedib.

Bu, təsviri sənət üslubunu, niyə tək-tək, ilmələrlə yerinə yetirilməsi ilə, o insanlar, bu
üsulla, nəyə nail olmaq istəmişdilər?
Maraqlı və araşdırılmalı olan məqam, buradan başlayır!

Çox, diqqətli araşdırılmalardan, bu qənaətə gəlinir ki, “xal”-çaçılıq”, sənəti, peşəsi də,
məktəbi də, Maq məktəbinin, Kahinlər məktəbinin, bir dərs vəsaiti kimi də, başa
düşmək olar!
Ola bilməz ki, hər hansı bir, sənət, ustalıq, peşəkarlıq, üslub, birdən-birə, heç bir əsası
olmadan, meydana çıxsın!

Hər bir, sənətin, sənətkarlığın, ustadlığın, hər hansı bir məktəbin, əvvəli,
məcburiyyətdən yox, labüdlükdən ortaya çıxar!
Boş-boşuna, lazımsız, mə'nası heç də, aydın olmayan, hər hansı bir üslub, yanaşma,
ardıcıllıq, lazımsız olaraq, birdən-birə, ortaya çıxa, bilməz!

Hər bir başlanğıc, bir mə'na, kəsb edər!

Azərbaycan ərazisindən, Azərlərdən, ilkin təsviri sənət üslubu, Xalçalarla, xal yanına,
xallar vurmaqla, başlayıb!
Məsələ burasındadır ki, Dünya tufanından xilas olmuş, o, dövrün İnsanları, o, həmin
ərəfəni, Gəmi Qayada, daş qayalara, On böyük Kitabə üzərinə, çaxmaq daşlarının