Page 135 - Vahid Rzayev

133

İnşaata və arxitekturaya, dörd element, yə’ni dörd künc elementi, saxlanıldı.
O, üç künc Günəşı müşahidə etmək, dördüncü künc (Şimal küncü), “çağırış küncü
kimi”, bilinirdi. Bu quruluşda, inşaat, arxitektura, Günəşin çıxma və batma
trayektoriyasındakı, Günəşin hərəkət halını, bildirirdi.

Mə’bəd daxili, Göy Qübbəsi elementi, (sonralar kümbəz), mərkəzində olan, beşinci
element, (o, kümbəz ki, pıçıldasan o, hər tərəfdə bərabər səs tezliyində eşidiləndir ki,
mə'nasını o, səbəbsə daşıyırdı ki, “sən piçildasan da, O, Kainat Sahibi, o, Tanrı, səni
eşidəndir”) anlamı daşımaqla, inşa edirdilər!
Tarixdə, Hz. Nuh dövrü tufanı mövcuddur.

Tufan ərəfəsində, o, qalın qara buludlar arasında, o, dövr insanlar, xilasa Günəş
İşığını, axtarırdılar.

Çünki, Günəş görünsə əgər, qara buludlar çəkiləcəkdir, (sonralar insanlar xalq
arasında “başımızın üstünü qara buludlar alıb” ifadəsini işlədərdilər), çağırışı ilə
Səmada, günəş işığını, axtarırdılar.
Tufandan xilas olmuş, o, İnsanlarda, bir inam və bir, inanc qaldı ki “biz Suda, Sudan,
Su ilə, xilas olduq”, yaddaşı ilə, o, ərəfəni yaddaş etdilər, (çünki təqvim yox idi).
Bəs, o, tarixi Tufan, hansı ərəfədə baş verdi ki, o ərəfəni, hansı əlamətlə, yaddaş
etdilər?
O, ərəfəni, Göy qübbəsində görünən, ulduzlar quruluşunu, “Su tökülən, Su ərəfəsi”
kimi yad edərək, o bürcü, o, ərəfəni, “Su tökən, Su tökülən”, ərəfə kimi, qeyd edib, o,
ərəfədə, Göy qübbəsində, göy cisminə ad verdilər, “Su tökən, Su tökülən, ərəfə”.

Bəs bu, tarixi Tufan, hansı ərəfədə, baş verdi?
Tufan, 11-18 fevral, (fevral sonrakı mərhələlərdə aylara verilən addır), ərəfəsində,
yə’ni, Su tökən bürcü; Qafqaz ərazisini, əhatə edən dövrü, yaddaş etdilər.
Yanvar-fevral ayı ərəfəsində, “Su tökən” bürcü, Qafqaz ərazisi üzərindən, müşahidə
edilir.
Azərbaycanda, 18-21 martı, Qoç bürcü ərəfəsində, bu ərəfəni, bu, günləri, Bayramla,

şadyanalıqla, yad edərək, bu ərəfəni, Yer aləmində, Həyatın başlanma dövrü kimi,
qeyd ediblər!

Baxmayaraq ki, çox-çox sonrakı ərəfədə, tarixi Tufan, 11-18 fevral ayı ərəfəsində baş
verdiyindən, min illərlə, əsrlərlə, Azərbaycan və Naxçıvan ərazisində, məskunlaşan
insanlar, yaddaşlardan-yaddaşlara, çatdıraraq, o, ərəfəni, Böyük çillə, Kiçik çillə,
ərəfəsi ilə və Xıdır bayramı kimi, yad ediblər və insanların, bu ərəfədə, Sudan xilası
kimi, tarixləşdiriblər!

Xıdır, bir bayram kimi, yad edilərək, o günlər, dənli bitkilər toxumlarını, saclarda
qovuraraq, o, keçmiş ərəfəni, yə’ni su çəkilməyə, soyuqlar çəkilməyə başlayan