Page 500 - Vahid Rzayev

498

Hər baxışla, ayrı - ayrı olan, aləmlərə baxılar.
07.03.2017

***

“Çarxı fələk”, niyə deyilirdi, “çarşənbə”, nəyə deyilirdi...
Azərbaycan ərazisində, Azərlərdən, babalarımızdan qalma, bir çox, mühüm anlayışlar
mövcud olub.

Onlar, o, babalarımız, çox - çox qədim dövrdən, oturaq həyat sürdüklərindən,
ərazilərində baş verən, hər bir təbiət hadisələri, Kainat qanunları ardıcıllıqlarına, çox
diqqətlə və baş verən, bütün hallara, böyük bir hadisə kimi, yanaşırdılar.

Babalarımızın bu ərazidə, oturaq həyat sürdüklərinin, bir əlaməti də, bir tarixi həqiqəti
də, ondan ibarətdir ki, bütün ərəfələrə görə, onları əhatə edən aləmdə, baş verən, təbiət
hadisələrinin, bu ərazidə, dəqiq ardıcıllıqda, günlər, həftələr sayı ilə, əvəzlənməsi,
onların, bu ərazidən başlayaraq, bir - birini, əvəz etməklə, ardıcıl gün sayları,
yenilikləri, icra edilmələrinin, üst - üstə düşməsi ilə, xarakterizə olunur.
Onlar, o, çox qədim dövrdən, Astronomiya elmini, çox dərindən bildiklərindən, ona,
çox diqqətlə, dəqiqliklə yanaşdıqlarından, bütün təbiət hadisələrinin, Kainatla bağlı
olduğuna, əsaslanırdılar.

Babalarımızdan, Azərlərdən qalma, “çarxı fələk”, ifadəsi, bizim Qalaktikada, bizim
Günəş sistemində, baş verən, hesabatlar ardıcıllığını, bildirmək idi.

“Çarxı fələk”, hər hansı bir, xalq dili yox, təbiətdə baş verən, bir - birini, bir çarx,
təkər kimi, əvəz edən, ardıcıllıq hadisəsi kimi, nəzərdə tutulurdu.
“Çarxı fələk”, yə'ni ki, hərəkətlərin, ardıcıl olaraq, bir təkər kimi, bir çarx kimi, bir -
birini, əvəz etməsi, “fələk” isə, o dövr üçün, Kainat, göy qübbəsi kimi, səmada baş
verən, hal - hərəkətlər kimi, şərh olunurdu.

Bu, “çarxı fələk”, hər hansı bir, ərazi dili - dilçiliyi yox, sırf, Kainat dili - dilçiliyi,
bizim Günəş sistemində, baş verən, ardıcıl hərəkət mexanikasına, aid edilirdi.
M.Füzuli də, qəzəlində deyir ki, “Fələklər yandı, ahımdan”, yə'ni ki, göylərə,
səmalara, halımı bildirməklə, ahımla Kainat da, göy qübbəsi də, yandı, halımdan.

Məni bimarı, sanmazmı”, yə'ni ki, Yerdə, onun, bir payı olduğumu, Bilməzmi,
deyirdi.
“Fələk”, Kainat ölçüsündə, bizim Günəş sisteminin, göy qübbəsi kimi, xarakterizə,
olunurdu.
Bu səbəbdən, Azərlərdən, babalarımızdan bizə qalan, bir miras da, həmin çarxın, dörd
bölümlə hərəkətdə olması. Dörd bölümlə, bir - birini, əvəz etməsidir.