Page 226 - Vahid Rzayev

224

Belə bir, ardıcıl hesabatları, müşahidə etdiklərindən, hər bir tikili, hər bir arxitektura,
Günəş mə'bədi, Qız Qalası, elm şəhəri “İçəri şəhər”, Möminə Xatun türbəsi, hər bir
mə'bəd, hər bir imarət, işıq hesabatlara uyğun olaraq, İnşa edilirdi.
Qaldı ki, simli musiqi aləti, Tar konstruksiyasına, həmin Günəş, İşıq hesabatı, bu
alətdə, hələ də, özünü qoruyub saxlamaqda, sirli olaraq, özünün səs ahəngində, İşıq
ardıcıllığında, qorumaqdadır.

Tar, alətinin küpü, (küp, küpə, tutum), adətən, Tut ağıcından, Qoz ağacından,
düzəldilərək, o, iki bölmədən ibarət olub, Günəş hərəkətini, təmsil edir.
Birinci bölmə, (tar küpündə), Günəşin, Şərqdən çıxması formasını, təmsil edərək,
ikinci kiçik küp, Günəşin Zenitdən keçən məqamını, birdirərək, Qərbə tərəf,
hərəkətinin işarəsini, formasını, trayektoriyasını, bildirir.

Tar musiqi alətinin qolu, 22 - pərdədən, ibarətdir.

Tar musiqi alətinin özü də, Günəş hesabatını təmsil edir.
Günəş
təqvimində, hesabatlar bir - birini tamamlayır.

Həmin hesabatlar, simli musiqi aləti Tarda özünü, bir daha təstiq edir.
Tarın 11- simi, tar qolunda, 22 - pərdə olmaqla, (11 + 22=33), cəmində, toplumda, 33
- hesabatını, verir.

Bu isə, bir Qərinənin hesabatını, yə'ni bir qərinə, 33 - İldən, tam olmaqla,
tərənnüm edir.
Tar başlığında, 9 - aşıq, 11 - simi, tarım vəziyyətini saxlamaqla, yenə də, Günəş
təqviminin hesabatına, çox uyğundur.

Musiqi alətininin başlığı, armud ağacından olan, 9 - “aşıq”, onlara, o, “aşıqlara”,
bərkidilən və onların vasitəsi ilə, tarım dartılan, sim, simlər, Günəş tsikillərini, İşığı,
təmsil edər.

Bunların hamısı, yenə də, Günəş təqviminə sığan hesabata, çox uyğunlaşdırılmışdır.
Qəribə bir hal da, ondan ibarətdir ki, muğamlarımız və ritmik, instrumental
muğamlarımız, triodan, (üçlük), yə'ni, üç musiqi alətinin birliyindən, ibarət olaraq, ifa
olunur.
Trionu, simli musiqi aləti Tarı, Kamança müşayət edir.

Simli musiqi aləti, Kamança, konstruksiyasının küpü, girdə, dairəvi, yumru olmaqla,
Günəş formasını, alətin səslənməsində, istifadə olunan, kaman, Ovalın (Ellipsoidin),
bir yarımdairə formasını, təmsil edər.

Kamançanın da, “aşıqları”, (yə'ni, simləri tarıma gətirib musiqi kökündə saxlamaq
üçün), Armud ağacından düzəldilir, küpü isə, Qoz, Cəviz ağacından, düzəldilir.