Page 831 - Vahid Rzayev

829

“Ziya”, Günəş İşığına aid olub, parlıyan, görünən, önə işıq saçan, işıq saçan, hər
tərəfdən, çox tərəfdən görünən, eyni vaxtda, çox tərəfə Düşüncənin işığını,
Düşüncədən işıq salan, elm yolunu, işıqlandıran şəxsə, Elm insanı, öndə işıq aparan,
bir mə'nada isə, “Aydın”, kimi də, ifadə olunur.
Qaldı ki, “Qorqut”, (qud), adlığına, “Qorqut” adının mə'na daşıyıcılığı, “Qor”- oddan,
ocaqdan, tonqaldan, (material aləm üçün) o, öz ətrafına, odun qığılcım halında,
qığıcım işığı kimin, işıq yayan, işığın, gözlə görünə bilən halına aid olub, ondan, öz
kənarına, öz ətrafına, güclü işıq saçan qədərində, onun mə'nasında, şərh edilirdi.

“Qor” sözü, arxiaiq sözlər cərgısinə aid edildiyindən, müddət - müddət, Azərbaycan
ərazisində, həmin söz ifadəsi daha az işlədilir.
“Qut” (qud), isə, öncül, öndə gedən, öz ardıncan, böyük İnsan kütləsini apara bilən,
başçı anlamı daşıyır.

Bu, mə'nada Robin - qut, Tur - qut, öncül, qəhrəman obrazı anlayışı daşıdığından,
Alman, İngilis dilində də, işlədilən, “Qut” (qud), ifadəsi, “yaxşı”, mə'nasını daşıyır.

Dədə, Qorqut - özü ilə, Qor, güclü işığını aparan, yayan, saçan anlayışı daşıyır, Qut
isə, o həmin böyük işığı daşımağa layiq olan, yaxşı, öncül, başçı, sərkərdə qədərində
ola bilən bir fərdə, aid edilir.
Bir mə'nada isə, Qut, öndə gedən, öncül, yə'ni, “Tur”, turdan-tura, mərhələdən-
mərhələyə, bir qalıbiyyətdən, başqa bir qalibiyyətə apara bilən, fərdə aid edilirdi.

Azərbaycan ərazisində, İlkdən olan, ilk insandan, İşıq anlayışını kateqoriyalara
bölərək, Günəşin işığını da, onun Ziyasını, işıq saçmasını da, Şüalarını da, odun,
atəşin, tonqalın, ocağın, şamın, çırağın, qığılcımın, daşı - daşa vurmaqla, (qovv daşı),
alınan ilk qığılcım da, həmin İlkin olan, onları, Mütləq olan, o, İşığa, o, İşıq Sahibinə,
Tanrıya, aid edirdilər.
Yer üzündə, bütün halların, istidən, isti ilə hasilə gəldiyinə görə də, alınan hər hansı
istiyə də, onu Ataş - Atəş, adı ilə, adlandırıb, o, İşığa, o İşıqdan törəyən, istiyə də,
diqqətlə, qayğı ilə yanaşıblar.

Azərbaycan ərazisində, ilkdən oturaq həyatı sürən o ilk insanlar, Kainat İşığını, Günəş
İşığını, odu, ocağı, tonqalı, xüsusi ilə ondan ayrılan, istini çox əziz, çox dəyərli
bilirdilər.
İndiki dövrün özündə də, min illər, milyon illər keçməsinə baxmayaraq, Yer üzü
bütün bəşəriyyət, odsuz, işıqsız, istisiz, ötüşə bilmir, bir çox mə'mulatları da, onlarsız
əldə edə bilmir.

Bütün bəşəriyyət, oda, istiyə, Günəşə, işığa, atəşə, hələ də, möhtacdırlar.
Bütün bəşəriyyət, bütün material Aləm, işığa da, oda da, istiyə də, tonqala da,
möhtacdır, onlara ehtiyaclıdır, onlara da, pərəstir.

15.12.2017