Page 637 - Vahid Rzayev

635

istiqamətə, o səmtə, dərin qatların, süxur relyeflərini, nəzərə alaraq, Qərbdən, yenə də,
Çənuba doğru, quyu ilə, quyu arası məsafəni, nəzərə alaraq, qazılardı!
Su quyularının, funksional olaraq, inşa edilməsi və şəbəkələşməsi, Yaz vaxtı, suların,
(yağış), artdığı ərəfədə, su daşqınlarının qarşısını almaq məqsədi ilə, yay vaxtı isə,
yaşayış sahəsində, torpağın nisbu nəm qədərini nizamlamaq, torpaq qatında nisbi
nəmişliyi bərabər bölmək üçün, nizamında saxlamaq üçün, eyni vaxtda o mövsümdə,
sudan içmək üçün, istifadə etmək, məqsədini daşıyırdı.

Quyular şəbəkəsi mütləq Şimal səmtdən başlayıb, su hövzələrinə tərəf,
istiqamətləndirərdilər ki, yer altı sular, yer altı çaylar, yer səthində olan, axar suları,
çay və arxların suyunu yer altına dartıb, aparıb, özünə qovuşdurmasın!
Bu səbəbdən, su quyuları sistemi, mühəndis qurğular qədərində, çox vacib bir şəbəkə,
hesab edilirdi!

Su quyularının, bir - biri arasındakı məsafələr, ona görə nəzərə alınırdı ki, hər bir, Su
quyusu daxilinə, yer səthindən, dərin qatlara, sorulan hava qədəri, onların bərabər Su
nizam, qədərini nizamlasın!

Su quyularının, dərinliyi, mühüm əhəmiyyət, kəsb edirdi!
Quyu dərinliyindən ilk su qatına 5,5-metrdə çatdıqda, onu indiki dildə desək,
“texniki”- su, 9, və 11-metrdə, su qatına çatdıqda, o, Su quyusuna, “Qızıl quyu, Günəş
quyusu” - deyilərdi!

Çünki 11-metr dərinlikdə və ondan da, dərindən olan Su, çox-çox sağlam, heç bir
əlavə dad, və qarışığı olmayan, duzlardan, qarışıqlıqlardan, təmizləmiş, su kimi,
müalicəvi su kimi, bilərdilır!
Quyu suyunun dadını daddıqda, quyunun hansı dərinlikdə, qazıldığı mə'lum edilərdi
Amma, ən vacib və ən maraqlı cəhət ondan ibarət idi ki, su quyularının diametri
mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi!

Diametri, böyük qazılan və dərinliyi, 11-metr olan, Su quyularına yenərək, gündüz
vaxtı, Səmada, (işıq qədəri səbəbindən), Planetlərin hərəkətini, tədqiq və müşahidə,
etmək mümkün olurdu!

Bu səbəbdən, su quyuları qazan, Kənkanlar, eyni vaxtda, yer relyefi, Astronomiya
elmindən, İşıq elmindən, yer süxuru, laylar, qatlar, çökəkliklərdən xəbərdar olaraq,
Zəlzələlər vaxtı, yer altı təkankarın, sakit sönməsinə, köməkçi, quyu qurğuları, inşa
edərdilər!
Bir su quyusu, çox funksiyalılıq əhəmiyyətini, daşıyardı!
Su quyu şəbəkəsi, Naxçıvan ərazisində, Şimal dağlıq ərazidən başlayaraq, şəhər
içərisini əhatə etməklə, Günəş İşıq, bucaqlarını nəzərə almaqla (mühəndis qurğu buna
demək olar), üzü Şərqə, Cənuba, Qərbə səmtlənirdi!