Елмимизин әлагәләндириҹиси вә тәшкилатчысы: Академик Исмайыл Мухтар оғлу Һаҹыйев

Исмайыл Һаҹыйев 1951-ҹи ил йанварын 21 -дә Нахчыван Мухтар Республикасы Ҹулфа районунун Ханәҝаһ кондиндо мүәллим аиләсиндә анадан олмушдур. 1968-ҹи илдә Ҝөйдәрә кәнд орта мәктәбини битирмишдир. 1968-1970-ҹи илләрдә Сумгайыт шәһәриндә фәһлә ишләмишдир. 1970-1974-ҹү илләрдә Азәрбайҹан Дөвләт Педагожи Институтун (индики АДПУ) тәләбәси олмушдур. 1974-ҹү илдә һәмин институтун тарих факүлтәсини фәргләнмә диплому илә битирмишдир. 1974- 1977-ҹи илләрдә Ҹулфа районун Хошкешин кәнд мәктәбиндә мүәллим кими фәалиййәт ҝөстәрмишдир. 1978-2003-ҹү илләрдә Нахчыван Дөвләт Педагожи Институтунда (индики НДУ) мүәллим ишләмишдир. 1992-ҹи илдә намизәдлик, 1999- ҹу илдә исә докторлуг диссертасийасы мүдафиә етмишдир. Нахчыван Дөвләт Университетиндә иҹтимаи-пешәләр факүлтәсинин декам (1983-84), тарих-филолоҝийа факүлтәсинин декан мүавини (1984-1985), Нахчыван Өзәл Университетиндә (1994- 96), Нахчыван Дөвләт Университетиндә елми ишләр үзрә проректор (1996-97), тәдрис ишләри үзрә проректор (1997-2003) вәзифәләриндә ишләмишдир. 2000-ҹи илдән Нахчыван Дөвләт Университетинин прфессорудур. 2003-ҹү илин йанварында АМЕА Нахчыван Бөлмәсинин сәдри, 2007-ҹи илин апрелиндә исә Милли Елмләр Академийасы Рәйасәт Һейәтинин үзвү сечилмишдир. Тарих елмләри доктору (1999), профессор (2004), Азәрбайҹан Милли Елмләр Академийасынм академики (2003), Нйу-Јорк Елмләр Академийасынм һәгиги үзвүдүр (2002).

И.Һаҹыйев 30-а йахын монографийа, китаб, китабча, дәрс вә тәдрис вәсаитләринин, 200-дән артыг елми мәгаләнин мүәллифидир. Елми әсәрләрдән 34-ү хариҹдә чап олунмуш, Русийада, Түркийәдә, Мисирдә, Газахыстанда, Түркмәнистанда, Иранда вә б. өлкәләрдә ишыг үзү ҝөрмүшдүр. Дүнйанм мүхтәлиф өлкәләриндә кечирилмиш 28 бейнәлхалг сәвиййәли саммит, симпозиум вә елми конфрансларда иштирак вә мәрузә етмишдир.

И.Һаҹыйев 2001-ҹи илдә АБШ-ын Биографийа Институтунун «Илин адамы» титулуна, 2010-ҹу илдә исә «Гызыл медал»ына лайиг ҝөрүлмүшдүр. 2008-ҹи илдә Ј.Мәммәдәлийев мүкафатына, 2009-ҹу илдә Түркийә Ҹүмһуриййәти Аврасийа Күлтүр вә Сәнәт Гурумунун, Һүсейн Гази Күлтүр вә Сәнәт Вәгфинин мүкафатланна лайиг ҝөрүлмүшдүр. 2009-ҹу илдә Өлкә Президентинин фәрманы илә «Әмәкдар елм хадими» фәхри адыны алмышдыр.

Академик Исмайыл Һаҹыйев АМЕА Нахчыван Бөлмәсинин «Хәбәрләр» журналымн баш редактору, Ихтисаслашдынлмыш Диссертасийа Шурасынын сәдри, Республика ЕТ-нин Тәшкили вә Әлагәләндирмә Шурасынм, АМЕА-нм «Мәрузәләр»и, «Хәбәрләр»и (Тарих, фәлсәфә вә һүгуг серийасы), Диалог Аврасийа (Түркийә), Тарих вә онун проблемләри вә б. жумалланн редаксийа һейәтинин үзвүдүр. Өлкә Президенти ҹәнаб Ылһам Әлийевин Сәрәнҹамы илә йарадылан Азәрбайҹан Милли Енсиклопедийасмын Редаксийа Һейәтинин үзвүдүр. Онун рәһбәрлыйи илә ики ҹилдлик «Нахчыван ҹнсиклопедийасы» (2005), «Нахчыван абидәләри» енсиклопедийасы (Азәрбайҹан вә инҝилис дилләриндә, 2008), Нахчыван тарихи атласы (2010) нәшр едилмишдир.

И.Һаҹыйев өлкәмизин иҹтимаи-сийаси һәйатында фәал иштирак едән иҹтимаи хадимдир. О, 2000-ҹи илдә 2-ҹи чағынш Нахчыван МР Али Мәҹлисинин, 2005-ҹи илдә 3-ҹү чағырыш Азәрбайҹан Республикасы Милли Мәҹлисинин депутаты сечилмишдир.

Академик И.Һаҹыйевин кадр һазырлығында хүсуси хидмәтләри вар. Онун рәһбәрлийи илә 2 нәфәр докторлуг, 11 нәфәр намизәдлик, 16 нәфәр маҝист диссертасийасы мүдафиә етмишдир. Мүдафиә едәнләр арасында хариҹи өлкә вәтәндашлан да вардыр. И.Һаҹыйев 3 нәфәрин намизәдлик, 6 нәфәрин докторлуг диссертасийасмм рәсми оппоненти олмушдур. Онун елми редакторлуғу илә 35- дән артыг монографийа вә китаб чап олунмушдур.

Аиләлидир, үч өвлад атасыдыр.

НӘШР  ОЛУНМУШ  КИТАБЛАРЫН  СИЈАҺЫСЫ

1.  “Тарихдәвәҝүнүмүздә”,  Нахчыван (түркдилиндә). Анкара, АнкараУниверситети, 1998,  Ә.Аманоғлуиләбирҝә.

2.  “Ҝүмрү, Москва, ГарсмүгавиләләривәНахчыванынталейи” ,  Бакы, «Елм», 1999.

3.  “Түркдүнйасыныналимвәшаирһөкмдарлары”,  Бакы, «Горгуд», 1998, Ш.Мәммәдовиләбирҝә.

4.  “НахчыванМухтарРеспубликасы (инҝилисдилиндә)” Нахчыван, «Гейрәт», 1998,  Ә.Һәсәнов,    Е.Фәтәлийевиләбирҝә

5.  “НахчыванМухтарРеспубликасы (Азәрбайҹанвәинҝилисдилләриндә)” ,  Нахчыван, «Гейрәт», 1998,  Ә.Һәсәнов, Е.Фәтәлийевиләбирҝә

6.  “Нахчыванвәнахчыванлылар”, Бакы, Елм,  2001, Ш.Мәммәдовиләбирҝә

7.  “БөйүкВәтәнмүһарибәсиил­лә­риндә  Азәрбайҹангадын­ла­рыныниҹтимаиһәйатдаиштиракы” Бакы,АДПУ, 1990

8.  “БөйүкВәтәнмүһарибәсиилләриндәәдәбиййатвәинҹәсәнәтсаһәсиндәАзәрбайҹангадынларынынфәалиййәти”, Бакы, АДПУ, 1991

9.  “Билсинанаторпаг… (НахчыванзәһмәткешләриБөйүкВәтәнмүһарибәсиилләриндә) ”, Бакы, «Билик» ҹәмиййәти, 1991, Һ. Ҹәфәров, А, Һүсейновиләбирҝә.

10. “Үмумипсихолоҝийакурсундантәснифләр”, НахчыванМСИ-ниннәшриййаты, 1982

11. “ГийабичитәләбәләрүчүнПсихолоҝийаүзрәйохламаишләривәонларынйеринәйетирилмәси”, Бакы, АДПУ, 1983

12. “Сийаситарихкурсунунтәдрисиндәбәдииәдәбиййатданистифадәедилмәсиимканлары”, Бакы, АДПУ, 1990, Һ.Ҹәфәров, Г.Гасымовиләбирҝә

13. “Тәлим  просесиндәтәләбәләрдәмәнәвикейфиййәтләринформалашдырылмасы”, Бакы, АДПУ, 1991, Һ.Ҹәфәров, Ш.Мәммәдовиләбирҝә

14. “Тәләбәләрдәсийасимәдәниййәтинформалашдырылмасы”, Бакы, АДПУ, 1993

15. “НахчыванДөвләтУниверситетининтәдрисбазасы”, Нахчыван, НДУ, «Гейрәт», 2001

16. “Тәләбәләринбилийинингиймәтләндирилмәсининчохбаллысистеминәдаир”, Нахчыван, НДУ, «Гейрәт», 2002

17. “ҺейдәрӘлийеввәмилли- тарихийаддашынбәрпасы”, Бакы, «Елм», 2003

18. “НахчыванМухтарРеспубликасы- 80»Тарихи-статистикмәҹмуә”, Бакы, «Сәда», 2004, В.Талыбов, Б.Исмайыловиләбирҝә

19. “АзәрбайҹанМиллиЕлмләрАкадемийасынынНахчыванБөлмәси”, Бакы, «Нурлан», 2005

20. “Нахчываненсиклопедийасы”, Икиҹилддә. ҹ.1, Бакы, 2005; ҹ.2, Бакы, 2005, һәммүәллифләрләбирҝә

21. “МустафаКамалАтатүрквәНахчыван”, Бакы: Нурлан, 2007, И.Һәбиббәйлииләбирҝә

22. “АзәрбайҹанРеспублика­сыныниҹтимаи-сийасивәмәдәниһәйатындагадынларыништиракы (1941-1945-ҹиилләр) ”,  Бакы, Елм, 2008

23. “Нахчыванабидәләриенсиклопедийасы (Азәрбайҹанвәинҝилисдилләриндә) ”, Бакы, 2008,    һәммүәллифләрләбирҝә

24. АзәрбайҹанРеспубликасыныниҹтимаи-сийасивәынәдәниһәйатындагадынлармиштиракы(1941-1945-ҹиилләр).  Бакы, «Елм», 2008,

25. “НахчыванТарихиАтласы”,Бакы, БакыКартографийафабрики, һәммүәллифләрләбирҝә

26. “АзәрбайҹанХалгҸүмһуриййәтивәНахчыван”, Нахчыван, «Әҹәми»НПБ, 2010, Тәртибчивәөнсөзүнмүәллифи

27. “Интибаһын 15 или”, Нахчыван, «Әҹәми», НПБ, 2010, һәммүәллифләрләбирҝә

28. “НахчыванМухтарРеспубликасыныниҹтимаи-сийасиһәйаты, сосиал-игтисадивәмәдәниинкишафы (1991-2011-ҹиилләр) ”, Нахчыван, «Әҹәми», НПБ, 2011

29. “ЕрмәниләринАзәрбайҹанагаршыәразииддиаларывәганлыҹинайәтләри”, Нахчыван, «Әҹәми», НПБ, 2012

30. “ҺейдәрӘлийевсийасәти: тарихдәвәҝүнүмүздә”, Нахчыван, «Әҹәми», НПБ, 2013

Ермәниләрин Азәрбайҹана гаршы әрази ид­диалары вә ганлы ҹинайәтләри